بعد از شیوع کرونا ریسک‌های کسب و کار با توجه به شرایط تغییرات بسیاری کردند. بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی که در تاریخ نهم اردیبهشت منتشر شد، اقتصاد کشور از انتهای سال 1398 بر اثر شیوع کرونا و تداوم آن در سال 1399 در یک وضعیت رکود همراه با عدم اطمینان قرار گرفته است. درواقع چه با کنترل بیماری و چه در صورت عدم کنترل و تداوم آن، اقتصاد ایران تا پایان سال 1399 درگیر تبلغات اقتصادی ناشی از این ویروس خواهد بود.
کاهش صادرات محصولات ایران منجر به کاهش درآمد کشور می‌گردد. در بخش داخلی نیز تقاضای کل به دلیل کاهش درآمد خانواده‌ها، کاهش تقاضای برخی کالاها و خدمات (مانند حمل و نقل، رستوران و هتلداری، پوشاک و…) تحت تاثیر قرار گرفته است. از طرف دیگر عرضه نیز به دلیل اختلال در شبکه تامین مواد اولیه و محدودیت فعالیت برخی از واحدهای صنفی، با شوک عرضه مواجه شده است. در این بخش بررسی‌های انجام شده توسط محققان دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران روی ریسک فاکتورهای پیش‌روی کسب و کارها در سه سطح را تشریح می‌کنیم
ریسک سطح بین‌المللی
کاهش تولید در جهان به دلیل شیوع کرونا ویروس، ریسک‌های منفی قابل توجهی به همراه دارد. بحران کرونا، زنجیره تامین جهان شامل چین و کشورهای صنعتی را به شدت دچار چالش کرده است و تقاضای نهایی برای کالاها و خدمات کاهش یافته است (شوک‌های کوتاه مدت عرضه و تقاضا). ارزش سهام در اکثر کشورهای جهان در حال افول قرار گرفت، عرضه و تقاضای بازار نفت تحت تاثیر قرار گرفت و همچنین کشورهای مختلف در مراحل مختلف بیماری کرونا هستند. بنابراین ریسک بازگشت بیماری هم وجود دارد و زمان پایان کامل بیماری در جهان نامشخص است.
ریسک سطح ملی / اقتصادی
کاهش صادرات به سایر کشورها بر کم شدن درآمدهای کشور تاثیرگذار است. کاهش درآمدهای مالیات از کسب و کارها بر محدود شدن منابع درآمدی اصلی دولت هم موثر است. از طرفی هزینه‌های دولت به واسطه تخصیص‌های متعدد بودجه‌های بهداشتی و درمانی افزایش یافته است، در نتیجه این ریسک وجود دارد که به دلیل کسری بودجه دولت، کمیت و کیفیت کمک‌های دولتی برای رفع موانع پیش روی کسب و کارها کاهش یابد. همچنین زمان عادی‌سازی فعالیت تمام اصناف نامشخص است، عدم فعالیت بخشی از صنایع کسب و کارها بر حجم کلی فعالیت‌های اقتصادی تاثیر منفی دارد.
ریسک سطح صنعت/ کسب و کار
شرکت‌ها با مشکلات فراوانی در زنجیره تامین مواد اولیه و لجستیک، کاهش فروش و بهره‌وری مواجه هستند (بخش عرضه) همچنین نگرش‌ها و انتظار مشتریان در حال تغییر است(بخش تقاضا) که پیامد آن افزایش ریسک‌های کسب و کارها خواهد بود. کسب و کارهای فروش آنلاین، تولیدکنندگان محصولات غذایی و بهداشتی و شرکت‌هایی که قابلیت دورکاری دارند، ریسک پایین‌تری را تجربه می‌کنند. سایر کسب و کارها ریسک متوسط تا زیادی خواهند داشت. همچنین ریسک‌های کسب و کار و احتمال ورشکستگی کسب و کارها افزایش یافته است.
ریسک انواع مشاغل
آمارهای سازمان بین‌المللی کار (ILO) نشان می‌دهد که 81 درصد (2.7 میلیاردنفر از 3.3 میلیارد نفر) شاغلان جهان تحت تاثیر کرونا قرار گرفته‌اند. همچنین در سه ماهه دوم سال 2020، به علت شیوع کرونا در مجموعه 6.7 درصد ساعت کار کم شده است( با فرض 40 ساعت کاری در هفته) که معادل بیکاری 230 میلیون کارگر تمام‌وقت در جهان است. گزارش‌های وزارت کار نیز نشان می‌دهد در کشور 20 درصد شاغلین کشور که نزدیک به 5 میلیون نفر هستند، در معرض بیماری هستند. بیشترین مشاغلی که آسیب دیده‌اند در صنایع پوشاک، گردشگری، حمل و نقل، آموزش حضوری، فرهنگی و تفریحی قرار دارند. در ادامه برخی از مشاغل بر اساس ریسک کم، متوسط و زیاد دسته‌بندی شده‌اند.
توجه به این نکته ضروری است که مشاغل دارای ریسک متوسط تا زیاد در سه گروه قرار دارند.
دسته اول مشاغلی هستند که با شیوع کرونا به دلیل مراقبت‌های بهداشتی خانواده‌ها با کاهش شدید تقاضا روبرو شده‌اند. مانند آژانس‌های مسافرتی، مهمانسراها، حمل و نقل مناسب.
دسته دوم مشاغلی که به دلیل اعمال قرنطینه با محدودیت عرضه خدمات و کالاها مواجه شده‌اند.مانند عمده‌فروشی و خرده فروشی، مشاوره‌های حقوقی و حسابداری، مدیریتی و غیره.
دسته سوم مشاغلی که با تعطیلی مواجه شده‌اند. مانند مشاغل آموزشی، مدارس و دانشگاه‌ها
منبع: گزارش پنج استراتژی تاب آوری کسب و کار- دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران
منتظر انتشار ادامه مطلب در بخش زیر باشید:
یادداشتها
